Candida mantarı, insan vücudundaki en yaygın mantar çeşitlerindendir. Vücudumuzda bilinen 150’den fazla Candida türü vardır.
Genellikle ağız, cilt, sindirim sistemi, ayak tırnakları, rektum ve vajina gibi bölgelerde bulunmaktadır.
Candida mantarı sindirime ve besinlerin emilimine yardımcı olmaktadır.
Candida mantarı genel olarak zararsız olsa da bu mantarın yayılması ve aşırı büyümesi enfeksiyona sebep olabilmektedir.
Enfeksiyon belirtileri arasında; mide bulantısı, şişkinlik-kabızlık-ishal, kronik yorgunluk, egzama ve kızarıklık gibi cilt sorunları, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, sinirlilik ve ruh hali değişiklikleri, eklem ağrısı gibi semptomlar vardır.
Vücudumuzda çok sayıda Candida türü olsa da sadece 15 kadar Candida türü enfeksiyonlara sebep olabilmektedir. Candida albicans en sık enfeksiyona sebep olan türüdür.
Candida mantarı enfeksiyon oluşturma risk faktörleri nelerdir?
- Rafine karbonhidrat ve şekerli besinlerden zengin bir diyet tarzı
- Yüksek alkol tüketimi
- Yüksek stres durumu
- Bağırsak mikrobiyatasındaki dengesizlikler
- Antibiyotik kullanımı
- Zayıf bağışıklık sistemi gibi durumlar Candida mantarı enfeksiyon riskini arttırabilmektedir.
Candida mantarı tehşisi nasıl konur?
Doktorlar genellikle biyopsi yöntemi ile mide zarının küçük bir örneğini alarak tehşis etmektedir. Tehşis edilen mayaya göre antifungal ilaçlar vermektedirler.
Candida mantarı ve diyet tedavisi
Candida mantarının sebep olduğu semptomları azaltabilmek ve ortadan kaldırabilmek için diyet yöntemi bulunmaktadır.
Bu yöntem; Candida mantarının büyümesine sebep olduğu düşünülen şeker, beyaz un ve mayalı gıdaları Diyet programından çıkararak oluşturulmaktadır.
Diyet ve hayat tarzı değişikliklerinin maya büyümesini engellediği konusunda çok az kanıt bulunsa da Candida mantarı enfeksiyonu bulunan kişilerin yaşam tarzlarını gözden geçirmelerinde fayda vardır.
Mayo klinik uzmanlarına göre; Candida diyeti uygulayan kişilerin şeker ve beyaz un tüketimini bırakarak besleyici değeri daha yüksek, kalori içeriği daha düşük olan besinlere yönelmesi gerektiği belirtmektedir.
İşlenmiş besinler yerine sağlıklı karbonhidratların tüketilmesi, Gastrointestinal sistemde maya büyümesini durdurmaktan ziyade genel sağlık durumu iyileştirmeye destek olmakta ve böylece Candida mantarının olumsuz sebep olduğu semptomlar üzerinde etkili olabilmektedir.
Candida diyeti; şeker, gluten içeren karbonhidratlar, alkol, bazı süt ürünleri gibi besinleri içermemektedir.
Dikkat edilmesi gereken bir hususta diyet kısıtlamalarının bir kısmının henüz bilimsel kanıtlar ile desteklenememesidir.
Glutensiz beslenme
Candida diyeti bağırsaklara zarar vereceği düşüncesi ile glutenli besinleri yasaklamaktadır.
Bununla birlikte gluten intoleransı olmayan insanlarda glutenin bağırsak hasarına neden olduğuna dair kanıt bulunmamaktadır.
Şeker tüketimi
Bağışıklık sistemi zayıflamış olan kişilerin yüksek şeker içeren bir diyet benimsemiş olması Candida mantarının sebep olduğu enfeksiyonları kötüleştirebilmektedir.
Yüksek şekerli bir diyet bazı insanlarda Candida mantarı sayısını arttırabilmektedir. Ancak enfeksiyon riskini arttırdığına dair bir kanıt bulunmamaktadır.
Bununla birlikte şeker tüketiminin azaltılması obezite kontrolü sağlamaya yardımcı olacağı için sağlıklı bir yaşam benimseyen kişiler için oldukça önemlidir.
Obezitenin doğrudan veya dolaylı olarak birçok hastalığa davetiye çıkarabileceği unutulmamalılardır.
Süt ürünleri
Candida diyeti laktoz içeren süt ürünlerini yasaklamaktadır. Bu teoride, laktozun ağızdaki asitliği arttırarak Candida büyümesini uyarabileği görüşü yer almaktadır.
Ancak laktoz ile Candida mantarı arasındaki ilişkiye dair henüz yeterli kanıt bulunmamaktadır.
Genel olarak bakıldığında kanıtlanmamış olsa da Candida diyeti bağırsaklara fayda sağlayabilecek besinleri tercih ederek Candida enfeksiyonunu azaltabilecek şekilde düzenlenmektedir.
Candida diyeti ile vücut arındırma
Candida diyeti savunucuları ilk birkaç gün detox yapılmasını önerirler.
Candida diyeti yapılırken vücut arındırma yöntemi; limon suyu, kemik suyu gibi sıvılar ile birlikte salatalar ve buharda pişmiş az karbonhidratlı sebzeleri gün boyunca az protein ile birlikte tüketilmesine dayanır.
Bazı insanlar arındırma uygularken baş ağrısı, ruh hali değişimleri, kan şekeri düşüşleri, uyku düzeninde değişimler gibi olumsuz belirtiler yaşayabilmektedir.
Bu nedenle Candida diyeti ile arındırma yapılırken birkaç günden fazla sürmemesi ve uzman kontrolünde yapılması gerektiği unutulmamalıdır.
Vücut arındırma gününden sonra Candida diyeti gıda kuralları uygulanmaya başlanmaktadır.
Candida diyeti nasıl uygulanır?
Candida diyeti içim genellikle belirli bir zaman aralığı yoktur. Ancak büyük bir kısım Candida diyetini yaklaşık 6 hafta boyunca uygulanmaktadır.
Candida diyeti gıda kuralları bir miktar esnetilerek 6 haftanın sonunda aynı şekilde sağlıklı beslenmeye devam edilmesi önerilmektedir.
Candida diyetinde uzmanların genel tavsiyesi yavaş başlanması ve çok uzun süreli uygulanmamasıdır.
Birden biri yasaklanan besinleri hayatınızdan çıkarmak yerine yavaş yavaş çıkarabilirsiniz.
Candida diyeti uygulanırken hangi besinler tüketilebilir?
Candida diyeti uygulanırken tüketebileceğiniz besinleri diyet listenizde daha sık bulundurmaya çalışın.
Az şekerli meyveler : limon, çilek-ahududu-yaban mersini gibi meyveler sınırlı olarak tüketilebilir.
Nişasta içeriği düşük olan sebzeler: Kuşkonmaz, brüksel lahanası, lahana, brokoli, kereviz, salatalık, patlıcan, soğan, ıspanak, kabak, enginar, domates gibi sebzeler
Glutensiz tahıllar: Teff tohumu, kinoa, karabuğday, glutensiz yulaf
Yüksek kaliteli protein: Tavuk, yumurta, somon, hindi, sardalye ( mümkünse organik olmaları önerilir.)
Sağlıklı yağlar: Avokado, zeytin, rafine edilmemiş Hindistan cevizi yağı , keten yağı, sızma zeytinyağı vb.
Bazı süt ürünleri: Tereyağı , kefir, sade yoğurt
Çiğ kuruyemiş ve tohumlar: Badem, ayçiçeği tohumu, keten tohumu, kabak çekirdeği
Baharatlar ve otlar: Karabiber, tuz, tarçın, dereotu, sarımsak, zencefil, kekik, biberiye, kırmızı biber, zerdeçal
Çeşniler: Elma sirkesi, lahana turşusu
Kafeinsiz içecekler: Bazı bitkisel çaylar, hindiba kahvesi, ev yapımı badem sütü, Hindistan cevizi sütü gibi besinler tüketilebilmektedir
Candida diyeti uygulanırken hangi besinlerden kaçınılmalıdır?
Candida diyeti şeker, gluten, alkol ve bazı süt ürünleri tüketimini yasaklayan katı bir diyettir. Candida diyeti savunucuları bu besinlerin Candida büyümesini arttırdığını düşünmektedir.[1]
Yüksek şekerli meyveler: Muz, hurma- kuru üzüm gibi kuru meyveler, üzüm, incir, karpuz, kavun
Gluten içeren tahıllar: Buğday, çavdar, arpa
Bazı etler: İşlenmiş şarküteri etleri, kırmızı et, organ etleri, çiftlikte yetişmiş balık etleri
Rafine yağlar: Kanola yağı, soya fasulyesi yağı, ayçiçek yağı, margarin
Çeşniler: Ketçap, mayonez gibi soslar, beyaz sirke
Bazı süt ürünleri: Peynir, süt ve krema
Şeker ve yapay tatlandırıcılar: Aspartam, agave, mısır şurubu, bal, akçaağaç şurubu, pekmez, sofra şekeri
Bazı kuruyemişler: Yer fıstığı, kaju, ceviz, antep fıstığı
Kafein, alkol ve şekerli içecekler: Kafeinli çay – kahve, enerji içecekleri, sado, meyve suyu, bira-şarap gibi alkollü içecekler
Katkı maddeleri: Nitratlar ve sülfatlar
Candida diyeti için 3 günlük örnek menü
1. GÜN
Kahvaltı
- Kekik ve biberiyeli zeytinyağlı omlet
- Avokado
- Domates
Öğle
- Serbest sebzelerden yapılmış bol limonlu salata üzerine haşlanmış hindi
- Zeytinyağı ile pişirilmiş dereotlu kinoa
Akşam
- Saf Hindistan cevizi yağı veya tereyağında ile pişirilmiş organik tavuk
- Buharda pişirilmiş brokoli-brüksel lahanası
2. GÜN
Sabah
- Karabuğdaylı ıspanaklı omlet
Ara öğün
- Kefir ile 1 avuç çilek veya ahududu
Öğle
- Kinoalı kabak sote
Akşam
- Fırında Somon
- Buharda pişirilmiş brokoli-brüksel lahanası
3. GÜN
Sabah
- Yoğurt içine çiğ badem ile glutensiz yulaf kepeği
Öğle
- Kemik suyu
- Yeşillikli salata içine tavuk ile bol limon
Akşam
- Sebzeli Hindi sote
- Lahana turşusu ve yeşillikler ile hazırlanmış kinoa salatası
Sağlık notu: Candida diyeti sağlıklı beslenmeye yönlendiren bir diyet çeşididir.
Candida diyetindeki ana problem katı kurallar içermesi ve henüz kanıtlanmamış olmasıdır.
Candida mantarı problemi yaşayan kişiler Diyetisyen eşliğinde belli bir süre Candida diyeti uygulayabilirler. Ancak katı kurallar içermesi uzun süre uygulanmasını zorlaştırmaktadır.
Candida diyetinin sıkı aşaması bittikten sonra diyet biraz esnetilerek ana fikir sağlıklı beslenme olacak şekilde devam edilebilir.
Şeker ve şekerli besinlerin hayatınızdan çıkarılması, beyaz unlu besinlerin tüketiminin azaltılması, paketli ürünler ve hazır gıdalardan uzak durulması sağlıklı bir beslenme programının önemli noktasındandır.
Referans
